TF-KAV  


 Flugnįm fyrr į įrum
  

Žessi fróšlegi pistill er fenginn śr bókinni Fluglistin eftir Edgar B. Schieldrop, sem Menningar- og Fręšslusamband Alžżšu (M.F.A.) gaf śt įriš 1939, bls. 33-46. Hér er lżst fyrsta flugi nemandans og hvernig stjórna skuli flugvélinni af nęrgętni og tilfinningu. Žessi įgęta bók hefur įreišanlega veriš innblįstur mörgum ungum manninum sem lagši flugiš fyrir sig į žessum įrum. En žrįtt fyrir hįan aldur eru heilręšin ķ fullu gildi. Njótiš vel!

AŠ LĘRA AŠ FLJŚGA

   Jafnvel žeir, sem aldrei hafa komiš inn ķ flugstjóraklefa, geta į žessari tękninnar öld gert sér nokkurn veginn ķ hugarlund, hvernig žar er um aš litast. Žęgilegur stóll geršur eftir beztu fśnkisreglum vekur ekki furšu neins. Sį mašur, sem klukkustund eftir klukkustund veršur aš gefa gaum hinum margvķslegustu hlutum og framkvęma veršur skjótt og af öruggum taugastyrk hįrnįkvęm handtök og višvik, sem lķf og dauši manna getur rišiš į, sį mašur veršur um fram allt aš hafa gott sęti, gott ķ žeim skilningi, aš hann geti meš sem minnstri fyrirhöfn og mestu öryggi nįš til pedals og handfangs. Žaš er raunar ekkert, sem er tįknręnna fyrir öndvegi og yfirrįš mannsins į žessari öld vélanna en slķkur stjórnarstóll meš öllu žvķ, sem honum fylgir. Hér situr valdsherrann ķ hvķldarstellingum, og meš nęrri žvķ ósżnilegum hreyfingum framkvęmir hann hinn volduga vilja sinn, žann vilja, sem er lögmįl vélarinnar. Rétt viš flugstjórasętiš koma allar sinar og taugar flugvélarinnar saman į einn staš; og jafnskjótt og flugmašurinn hefir sveiflaš sér upp ķ sętiš, tengjast žessar sinar og taugar sinum og taugum hans, og loks žegar žessi tengsl hafa myndazt, hefir vélin öšlazt heila.
   Sinar vélarinnar enda ķ pedölum og handföngum, en taugarnar aftur į móti ķ öllum tękjum og męlingaśtbśnaši, sem er aš finna į tękjatöflunni fyrir framan flugmanninn. Meš žessum tękjum og śtbśnaši finnur flugmašurinn, hvernig įsigkomulag flugvélarinnar er į hverjum tķma, og hvernig vöšvar hennar starfa. Taugarnar flytja fregnir um žaš, hvort eitthvaš sé ķ ólagi, en einnig um žį vellķšan, sem er einkenni žeirrar vélar, sem starfar lögmįlum sķnum samkvęmt, hvort sem hśn er lifandi eša dauš. Fullkominn flugmašur er sį einn, sem getur sameinazt flugvélinni į žeirri stund, er hann tekur sér sess viš stżrissveif hennar, hann veršur aš geta tengt hendur og fętur viš sinar hennar og einblķnt į taugaendana į tękjatöflunni.
   Žaš er engin furša, žótt flugstjórasętiš og nįnasta umhverfi žess sé dįlķtiš flóknara en gerist og gengur um bķlstjórasęti. Bķl er ašeins hęgt aš vķkja til vinstri eša hęgri. Ef hann į aš fara upp eša nišur, er žaš alveg į valdi vegarins. Ķ gufuhvolfinu er flugmašurinn aftur į móti sjįlfrįšur um, hvort hann leggur leiš sķna til hęgri eša vinstri, upp eša nišur. Žetta hefir żmsa kosti, žvķ aš į žennan hįtt komast menn hjį grjóti og skuršum, en į hinn bóginn krefst žaš meiri umhugsunar. Hin frjįlsa hreyfing ķ rśminu er fólgin ķ žvķ aš žurfa aldrei aš skeyta um undirstöšuna, en meš žvķ kemur annaš vandamįl til sögunnar, sem sé jafnvęgiš. Flugmašurinn veršur sjįlfur aš halda flugvélinni į réttum kili.
   Viš klifrum sem sé upp ķ flugstjórasętiš og komum okkur vel fyrir žar. Žaš er svo sem ekkert stofugólf, sem viš göngum um žarna ķ klefanum. Stög og rįr, öxlar, vķrar, leišslur og handföng um allt, og mašur mį helzt ekki reka fótinn nišur um athugunaraugaš į gólfinu eša spyrna fęti viš leišslu eša pķpu. En žegar mašur er bśinn aš koma sér fyrir ķ sętinu, er įstęšulaust aš kvarta. Žaš er žęgilegt sęti, žar sem hęgt er aš njóta tilverunnar. Eftirvęntingin og spenningin gefa žó engin griš til slķkra hluta. Manni veršur blįtt įfram ónotalegt viš aš litast um og sjį allan ženna dularfulla śtbśnaš, sem prżšir umhverfiš. Flugneminn getur ekki varizt žeirri tilhugsun, aš honum muni ekki gefast tķmi til aš lķta śt, ef hann į aš gefa öllu žessu gętur, og žaš var žaš, sem hann hafši hlakkaš mest til.
   Inngangsorš flugmannsins hafa samt mjög róandi įhrif ķ för meš sér. Žaš kemur ķ ljós, aš žaš er engin žörf į aš gefa öllum žessum hlutum gętur aš minnsta kosti ekki žegar ķ staš. Žaš er um fram allt fernt, sem žś veršur aš gefa gętur, žegar žś lęrir aš fljśga ķ žessari "öskju", segir hann. Žaš er vélin, hęšarstżri, hlišarstżri og jafnvęgissveifin. Žessi stöng, sem gengur upp śr gólfinu og žś hefir milli hnjįnna, er kölluš "Joystöng". Henni er fengiš mikiš vald. Meš henni er hęšarstżrinu snśiš, lįrétta stżrisfletinum į stélinu, en Joystöngin er jafnframt tengd jafnvęgisstżrinu, litlu, hreyfanlegu flötunum, sem žś sérš aftan į vęngjunum. Įšur var getiš um hina žżšingarmiklu uppgötvun, sem Wrightbręšurnir geršu, žegar žeir fundu upp į žvķ aš snśa upp į vęngina til žess aš fį hlišarjafnvęgi. Ķ flugvélum nśtķmans hafa žessir fletir sama hlutverk. Ef žś żtir stönginni til vinstri, leggst flugvélin į sömu hliš. Žetta gerist žannig, aš flöturinn aftan į vinstra vęng lyftist upp, jafnframt žvķ sem flöturinn hęgra megin żtist nišur. Loftstraumurinn nęr tökum į vinstri fletinum og žrżstir vęngnum nišur. Į hęgri vęng żtir loftstraumurinn undir hinn slśtandi flöt. Heildarafleišingin veršur žvķ sś, aš flugvélin leggst yfir į vinstri hliš.
   Stöngin veršur į žennan hįtt eins konar allsherjar stżri. Til žess aš hafa eitthvaš fast til aš miša viš er bezt aš velja gólfiš ķ flugvélarskrokknum. Ešlileg lega gólfsins er lįrétt, en meš žvķ aš hreyfa stöngina er hęgt aš lįta žaš hallast į skį eftir vild. Ef stönginni er żtt fram į viš, stingur flugvélin trjónunni nišur, ef stöngin er sveigš aftur į bak, rekur hśn trjónuna upp į viš. Sama mįli gegnir um hlišarbeygjur. Ef stöngin er sveigš til vinstri, hallast gólfiš til vinstri. Ef stöngin er svo sveigš aftur til hęgri, réttir flugvélin sig aftur viš og hallast yfir į hęgri hliš. Af žessu er augljóst, hve ešlilegt er sambandiš milli stangarinnar og hreyfingar gólfflatarins. Žaš er ķ rauninni alveg eins og stöngin vęri fest viš gólfiš og vęri ašeins handfang til žess aš hreyfa žaš. Žś getur til dęmis hugsaš žér, aš žś vęrir ķ flugvél, sem allt ķ einu styngist į trjónuna vegna vindhvišu. Žaš liggur ķ augum uppi, aš hiš ešlilegasta, sem hęgt vęri aš gera, vęri aš reyna aš rétta flugvélina meš žvķ aš sveigja stöngina aftur. Žaš er mjög mikilvęgt, aš stżrisśtbśnašurinn sé žannig śr garši geršur, aš hinar réttu hreyfingar séu hinar sömu og žęr, sem mašur myndi gera ósjįlfrįtt og óafvitaš, žegar svona stendur į.
   Hlišarstżrinu er komiš fyrir yzt į stéli flugvélarinnar. Žvķ er snśiš meš fótunum. Stżrisśtbśnašurinn ķ klefanum er žannig geršur, aš žar er hamla, sem snśizt getur kringum typpi. Flugmašurinn stķgur bįšum fótum į litlar fótskarir hvora sķnu megin viš hömluna. Į žennan hįtt žarf bįša fętur viš žetta stżri og ašra hönd viš stöngina. Sś hönd, sem auš er, er allt annaš en ašgeršarlaus. Hśn į aš gęta vélarinnar, annast hjólhemlana, draga hjólgrindina upp, gęta śtvarpsins og żmislegt fleira. Sem betur fer, er žaš ekki nema einn hlutur, sem hśn žarf aš gera ķ einu, svo aš hęgt er aš anna žessu, žegar ęfingin er fengin. Og žaš er mikiš lįn, žvķ aš fleiri hendur er ekki um aš ręša.
   Sér til skelfingar heyrir flugneminn žaš, aš fyrst um sinn veršur hann aš lįta sér nęgja žessi inngangsorš. Nś veršum viš aš fara aš fljśga. Žaš, sem upp į vantar, kemur smįtt og smįtt af sjįlfu sér. Flestir flugskólar sjį sér hag ķ žvķ, sem betur fer, aš aš minnsta kosti nokkur hluti nemendanna komist lķfs af frį nįmskeišinu, og žess vegna er ekki višhöfš sś ašferš aš senda nżnemana eina af staš upp ķ loftiš. Kennsluflugvélar eru annars śtbśnar tvennum stżristękjum, öšrum handa kennaranum, hinum handa nemandanum. Žessi tęki eru ķ beinu sambandi hvort viš annaš, žannig aš nemandinn veršur ķ fyrstu aš lįta sér nęgja aš fylgjast ašeins meš hreyfingum stżrisins. Žegar hann fęr sķšar leyfi til aš taka aš sér stjórnina, getur kennarinn haft hönd ķ bagga meš, įšur en flugvélin hrapar. Nżneminn gerir aš minnst kosta alltaf eina villu. Hann er of įkafur. Hann grķpur ofsatökum um stöngina, eins og drukknandi mašur grķpur um hįlmstrį. Žaš į aš hreyfa hana stillilega og léttilega. Žrķr fingur nęgja. Og hreyfingarnar eiga aš vera sem minnstar og gętilegastar.
   Žarna situr mašur meš kennaranum. Hann skrśfar frį benzķnkrananum, żtir gashandfanginu dįlķtiš fram, svo aš gasspeldi blöndungsins opnast og gefur vélamanninum merki, hann grķpur žį ķ skrśfuna og snżr vélinni af staš. Vélin sogar aš sér ķ djśpum teygum hina įgętu gasblöndu, og sķšan er kveikt. Viš styšjum į lķtinn hnapp, og vélin hendist ķ gang.
   Žį stund, sem lķšur, žangaš til vélin er oršin heit, veršur aš nota til žess aš gęta vandlega aš žvķ, hvort allt er meš felldu. Žaš getur mašur séš į kęlivatnshitamęlinum žarna, segir kennarinn. Žetta tęki segir til um benzķnforšann, og žetta žarna sżnir olķužrżstinginn. Svo setjum viš hęšarmęlinn į 0°. Žaš er ofureinfaldlega loftvog, sem hagar sér eftir loftžrżstingnum, og viš veršum aš stilla hana žannig, aš vķsirinn standi į 0°, žegar viš förum. Žrįtt fyrir žaš getur vķsirinn t.d. stašiš į 10 metrum, žegar viš komum aftur til jaršar. Loftžrżstingurinn getur hafa breytzt, mešan viš vorum uppi ķ loftinu. Žaš er bezt aš hafa žetta hugfast, svo aš mašur taki ekki upp į žvķ aš lenda eftir hęšarmęlinum. Viš sjįlfa lendinguna getur allt veriš komiš undir nokkurra desķmetra nįkvęmni.
   Tvķvęngja
Įšur en lagt er af staš, eru stżristękin prófuš til žess aš sannfęrast um, aš allt sé ķ lagi. Hlišarstżri, hęšarstżri, hreyfanlegu fletirnir — jś, vélarmašurinn hefir gert skyldu sķna. Kęlivatnshitinn er ešlilegur. Žį er allt ķ lagi, og žį leggjum viš af staš. Flugvélin er lįtin laus, vélin er betur kynt og meira gasi hleypt ķ hana. Sķšan lķšur flugvélin yfir völlinn eins og bķll. Žegar viš leggjum af staš, veršum viš aš beita flugvélinni upp ķ vindinn, segir kennarinn, į žann hįtt leggst hraši flugvélarinnar viš vindhrašann, og hśn losnar žar af leišandi fyrr frį jöršinni. Žar aš auki er flugvélin alltaf stöšugust, žegar hśn fer móti vindi. Žess vegna veršur mašur alltaf aš koma henni žannig fyrir, žegar vélin er hęttulega nęrri jöršu. Vindįttina geturšu rįšiš af örinni žarna nišri į flugvellinum. Annars geturšu rįšiš ķ įttina af reyk eša öldum eša öšru žess konar.
   Nś liggur tįlmalaus braut fram undan. Veldu žér einhvern hlut beint fram undan til žess aš miša viš, žvķ aš fyrst um sinn gefst ekki tķmi til žess aš horfa eftir vindpokum eša öšrum įttavitum. Nś rķšur į aš nį flughraša, og žį getum viš ekki lįtiš flugvélina draga stélfjöšrina hamlandi į eftir sér viš jörš. Ķ žeirri stellingu er um mikla loftmótstöšu į móti buršarflötunum aš ręša og žvķ sem nęst ekkert uppstreymi, svo aš um er aš gera aš fį stéliš į loft og reyna aš lįta flugvélina liggja ķ lįréttri flugstellingu. Žaš samsvarar žvķ sem nęst žvķ, aš skrokkurinn liggi lįrétt. Til žess aš nį žessari stellingu żtum viš stönginni eins mikiš fram į viš og viš getum, svo aš loftstraumurinn nįi tökum į hinu slśtandi hęšarstżri og lyfti stélinu upp į viš. Viš sjóflugvélar veršur aš vķsu aš gera žveröfugt. Žį er um aš gera aš fį flugvélina til žess aš lyfta trjónunni, svo aš hśn žjóti yfir vatniš meš sem minnstri loftmótstöšu frį vatnsfletinum. Flugvélin er žvķ lįtin sitja sem bezt į stélinu, og žegar hśn hefir nįš sem mestum hraša ķ žessari stellingu, žį er stönginni żtt įfram, og flugvélin sveiflar sér upp yfir vatnsflötinn. Žį erum viš bśin aš nį sömu lįréttu stellingunni og sś flugvél hefir, sem tekur sig upp frį flugvelli, og nś rķšur į aš halda jafnvęgi flugvélarinnar fram į viš, žangaš til hśn er bśin aš nį nęgum hraša til aš fljśga. Žaš er hęgt aš halda jafnvęginu meš žvķ aš hreyfa hęšarstżriš gętilega, og eftir žvķ sem flugvélin nęr meiri hraša žvķ gętilegar veršur mašur aš hreyfa stöngina. Žaš er sem sé ekki heppilegt, aš flugvélin svķfi ķ loft upp, fyrr en hśn er raunverulega fęr um žaš, en žaš mun hśn reyna aš gera, ef henni er gefinn laus taumurinn. Žegar flugvélin rennur yfir mishęšir flugvallarins, veršur hver mishęš til žess aš setja hnykk į hana, jafnvel hinn minnsti steinn og grynnsta dęld nęgir til žess, og eftir žvķ sem hrašinn er meiri žeim mun lengri verša žau stökk, sem flugvélin tekur, og žeim mun harkalegar rekst hśn ķ jöršina, žegar hśn kemur nišur, og žeim mun hęrra veršur nęsta stökk. Žessir įrekstar hamla į móti hrašanum, og meš slķkum hoppum tekst flugvélinni seint eša aldrei aš fį nógan hraša į sig til žess aš lyfta sér vel į flug. Auk žess sem slķk högg geta brotiš og bramlaš flugvélina aš nešan, getur mašur įtt žaš į hęttu, aš hśn steypist į trjónuna eša kastist į hliš og brotni öll ķ mola, ef mašur böšlast af staš į žennan hįtt įn žess aš hafa hemil į hrašanum. Žaš veršur žvķ aš halda flugvélinni viš jöršina, žangaš til hrašamęlirinn sżnir, aš hśn hafi nįš žeim hraša, sem žarf til žess aš geta flogiš.
   Nś veizt žś, hvaš er ķ hśfi žęr mķnśtur, sem žaš tekur aš taka sig frį móšur jörš, sem sé: beittu flugvélinni upp ķ vindinn meš hlišarstżrinu, haltu jafnvęgi hennar meš hęšarstżrinu, og lįttu jafnvęgisfletina vera ašgeršarlausa. Żttu gashandfanginu fram, kveiktu ķ tęka tķš, og lķttu į snśningsmęlinn til žess aš sjį, hvort vélin gengur meš fullum hraša, og gęttu svo aš mišinu fram undan. Sem nżnemi ęttiršu lķka aš hafa auga į hrašamęlinum, en žvķ geturšu hętt, žegar žś ert farinn aš f i n n a   į   ž é r, hvenęr flugvélin hefir nįš nęgum hraša.
   Žaš veršur ekki komizt hjį žessu hökti, fyrr en allt er komiš vel ķ gang — žarna er stéliš komiš į loft, kipptu ķ stöngina, svo aš hśn standi beint upp, fasta stefnu — lķttu į hrašamęlinn: 60-65. Tókstu eftir höggi? Žetta gęti hafa oršiš fallegt langstökk, ef ég hefši ekki haldiš vélinni nišri meš hęšarstżrinu - žaš hefši nęgt aš hreyfa stöngina örlķtiš fram į viš. 75-80 — nś tekur žś ekki framar eftir neinu sambandi viš jöršina, en viš höfum ekki tekiš okkur upp ennžį — n ś er hrašinn nógur. Svona, stöngina örlķtiš aftur į bak. Nś erum viš lausir frį jörš, enn sem komiš er, erum viš ašeins einn metra frį jörš — nś tvo metra, žaš rķšur į aš nį nęgum hraša bęši til žess aš fljśga og stķga. Mundu žaš, aš žegar viš tókum okkur upp, höfšum viš litlu meiri hraša en til žess eins aš fljśga lįrétt, žess vegna megum viš ekki vera of fljótir į okkur til žess aš draga flugvélina upp, žį missir hśn hraša sinn og fellur aftur til jaršar meš nokkrum ofsafengnum og allt annaš en hęttulausum stökkum. Sem sé, viš lyftum okkur mjög hęgt, žangaš til hrašamęlirinn sżnir, aš viš getum fariš aš nota vélarafliš til žess aš stķga hrašar.
   Viš stefnum enn nokkra stund į móti vindinum, eftir aš viš erum lagšir af staš. Žaš er ekki rįšlegt aš taka snöggar beygjur, fyrr en mašur hefir nįš nęgilegri hęš eša hefir nęgt vélarafl eša ęfingu til žess aš hafa fullt vald į žvķ, sem gerist, ef flugvélin missti jafnvęgi ķ lķtilli hęš.
   Hęšarmęlirinn sżnir 400 metra, og hrašamęlirinn er kominn į 25 km. į klukkustund fram yfir žann hraša, sem til žess žurfti aš komast af staš. Viš höfum smįtt og smįtt kippt stönginni meira og meira aftur į bak, svo aš hiš rétta hlutfall milli hraša og stighorns er fengiš. En nś erum viš komnir nógu hįtt, og žess vegna żtum viš stönginni aftur fram į viš og tökum aš fljśga lįrétt. Viš sjįum, er viš lķtum į hrašamęlinn, aš hrašinn eykst jafnskjótt og vélin er losuš viš žaš erfiši, sem er samfara žvķ aš lyfta vélinni.
   Aš fljśga beint įfram ķ loftinu er miklu vandasamara en aš stżra bįt eša bķl. Hvort sem mašur stżrir eftir įttavitanum eša mišar viš einhvern depil ķ sjóndeildarhringnum, žį er flugvélin mjög óstżrilįt ķ höndum nżnemans. Žaš er afarsjaldgęft, aš loftiš sé fullkomlega lygnt. Flugvélin lendir stöšugt ķ vindhvišum og loftstraumum, sem vķkja henni śr leiš. Žį veršur aš rétta hana viš aftur, og beita allir nżnemar svo til undantekningarlaust stżrinu of mikiš. Viš žaš sveiflast flugvélin um of til hinnar hlišarinnar og nišurstašan veršur krįkustķgsflug, sem versnar ķ sķfellu, eftir žvķ sem reynt er aš beita stżrinu meir. Žegar svo stendur į, veršur mörgum aš minnast žess, aš flugvélin flżgur bezt alein og įn afskipta mannsins, en žaš er enginn hęgšarleikur aš b r e y t a eftir žessari kenningu į slķkum stundum. Sį einn, sem hefir öšlazt nęgilegt sjįlfstraust af langri reynslu, žorir aš lįta žaš hjį lķša aš gera įkafar gagnrįšstafanir viš slķkum vindhvišum.
   Nś er žaš eitt ekki nęgilegt aš halda réttri stefnu, žannig aš trjónan stefni į mišiš, heldur veršur flugmašurinn aš halda bįšum flötunum ķ sömu hęš. Segja mętti, aš žaš gerši ekkert, žótt flugvélin hallašist lķtiš eitt, žaš ylli ekki meiri óžęgindum en svo, aš žaš vęri hęgšarleikur hverjum, sem karlmenni er, aš rįša viš žaš. En sį, sem slķkt segir, gleymir žvķ, aš flugvél getur ekki hallazt viš venjulegt flug įn žess aš renna til. Hśn rennur blįtt įfram skįhallt nišur į viš. Ķ opinni flugvél tekur mašur žegar eftir žvķ, aš hśn rennur, meš žvķ aš vindurinn blęs inn frį žeirri hliš, sem flugvélin rennur til. Ķ lokašri flugvél gefur hallamęlirinn merki um, aš hśn rennur į hliš.
   Mašur stżrir til hlišar meš žvķ, aš hlišarstżrinu er snśiš į sama hįtt og um bįt vęri aš ręša. Ķ lofti nęgir žetta žó ekki. Til žess aš flugvélin geti žrętt boglķnu, veršur utanaškomandi afl aš žrżsta flugvélinni inn ķ boglķnuna og halda henni žar, og žetta afl veršur aš stefna aš mišpunkti boglķnunnar, žaš er svo nefnt mišsóknarafl. Ķ lofti er ašeins hęgt aš framleiša žetta afl meš žvķ aš halla flugvélinni žannig, aš nokkur hluti uppstreymisins, sem nś stefnir raunverulega skįhallt, sé notašur ķ žessu skyni. Žį er žvķ ķ raun og veru žannig fariš, eins og vélin feršist ķ halla į boglķnunni alveg eins og bķlar og reišhjól į kappakstursbrautum. Jafnskjótt og hlišarstżrinu er beitt, leggst flugvélin sjįlf ķ hinn rétta halla. Ķ beygjunni fęr ytri flöturinn meiri hraša en hinn innri. Af leišingin veršur sś, aš uppstreymiš kemur meira į ytra flötinn, svo aš flugvélin hallast inn ķ beygjuna eins og vera ber. En til žess aš fį hinn rétta halla veršur aš nį honum meš žvķ aš stilla hina hreyfanlegu fleti aftan į vęngjunum.
   Hinn mesti snśningur, sem um er aš velja, er hinn svonefndi "vertical turn", ž. e., aš snśiš er alveg viš, og radķus snśningsbrautar hafšur eins stuttur og aušiš er. Ķ slķkum tilfellum getur oršiš naušsynlegt aš halla flugvélinni nęrri žvķ um 90° horn, svo aš vęngirnir standi nęstum lóšrétt. Ķ slķkri sveiflu rķšur į aš hafa hrašann nógan. Žaš veršur helzt aš gefa vélinni fullan gasskammt og notfęra sér žaš afl, sem fęst viš, aš flugvélin renni dįlķtiš nišur į viš. Žegar mašur er kominn vel į staš ķ beygjuna, hafa hęšarstżri og hlišarstżri skipt um hlutverk. Žaš, sem viš gerum, er nįnast til tekiš "lykkja" (loop) ķ lįréttum fleti ķ staš lóšrétts eins og venjulega.
   Bķl mį yfirleitt stöšva, žegar verkast vill, ef mašur er ekki staddur ķ hinni mestu umferšarös. Ef gasiš er tekiš af vélinni og allir hemlar settir į, stöšvast bķllinn eftir fįrra metra akstur. Og hann stendur öruggur og óhultur į traustri undirstöšu. Žaš er ekki hęgt aš gera sér svo hęgt um vik ķ lofti. Aš stöšvast žar žżšir hiš sama og aš lenda samstundis, og um rétta og fagurlega framkvęmd į lendingu žarf enginn aš lįta sig dreyma fyrsta skipti, sem honum er leyft aš reyna sig.
   Viš fljśgum ķ nįnd viš lendingarstašinn, viš skulum gera rįš fyrir 400 metra hęš og 200 km. hraša į klukkustund. Eftir meginreglunni žarf aš fullnęgja žremur atrišum viš lendinguna. Flugvélina veršur aš flytja frį žeim staš, žar sem lendingarašgerširnar byrja, til lķtils flatar į yfirborši jaršar, žar sem hśn eftir śtreikningnum į aš standa kyrr. Žar er um aš ręša svo og svo margra metra lįrétt flug. Samtķmis į flugvélin aš flytjast śr 400 metra hęš aš hęšinni 0. Loks į aš draga śr hrašanum fyrst frį 200 km. į klukkustund, eins og hann er ķ loftinu, nišur ķ lendingarhrašann, sem er 60-80 km., unz hann loks veršur 0, um leiš og flugvélin sezt į jöršina. Ef žetta į aš takast, veršur aš velja hiš rétta rennihorn, og eftir žvķ veršur aš fljśga til jaršar. Ķ žvķ er žaš m. a. fólgiš aš velja byrjunarpunkt lendingarašgeršarinnar rétt.
   Žaš er enginn hęgšarleikur aš meta hęšina frį flugvél réttilega. Žegar flugvélin er nokkur hundruš metra uppi ķ loftinu, er mjög erfitt aš įkveša viš sjónhendingu hęšarmismun, sem nemur til aš mynda 50 metrum. Į renniflugi śr mikilli hęš finnur mašur ķ fyrstu ekki til žess, aš mašur nįlgist yfirleitt jöršina. Žvķ er fremur žannig fariš, aš mašur furšar sig į žvķ, aš žaš skuli vera hęgt aš halda sér svķfandi endalaust ķ loftinu, jafnvel eftir aš hreyfillinn hefir veriš tekinn śr sambandi. En mašur vaknar skyndilega af žessu fagra hugarflugi, žegar um žaš bil 100 metra leiš er eftir ófarin aš yfirborši jaršar. Žį breytist myndin allt ķ einu. Nś leikur ekki framar neinn vafi į žvķ, hvert feršinni er heitiš, ef til vill aš žvķ undanskildu, aš manni viršist žaš vera jöršin, sem tekur undir sig stökk og ęšir aš flugvélinni. Žaš stošar žvķ ekki aš treysta skynįhrifunum, ef halda į hinu rétta rennihorni ķ mismunandi hęš. Aš žessu leyti sem og ķ mörgum öšrum greinum lęrir flugmašurinn aš lįta męlitękin koma ķ staš skilningarvitanna. Į hinn bóginn eru męlitękin ekki til mjög mikils gagns žęr fįu sekśndur, sem veriš er aš fljśga sķšustu metrana.
   Lendingin veršur aš vera eins gętileg og rykkjalaus og aušiš er. Žaš mį hvorki reka nišur stéliš né trjónuna.
   Fuglinn hefir hina furšulegustu stjórn į flugi sķnu, sem viš menn erum nś smįtt og smįtt aš öšlast skilning į. Hann getur framkvęmt "tveggjapunktalendingu", ž. e. hann getur lent į žeim stušningspunktum, sem fęturnir eru honum, og stašiš kyrr į žeim įn žess aš višhafa annaš en mjög smįvęgilega hreyfingu til žess aš nį betur jafnvęginu. Slķka ķžrótt getur flugmašurinn ekki leikiš eftir fuglinum. Hann veršur alveg aš neita sér um aš lenda į tveimur hjólum og halda jafnvęgi flugvélarinnar į žeim. Žetta er aš vissu leyti slęmt, žvķ aš žessi ašferš myndi gefa dįlitiš svigrśm til žess aš įkveša stellingu skrokksins į žvķ augabragši, sem lent er. Žaš kęmi žį ekki aš sök, žótt stéliš lęgi ašeins of hįtt eša of lįgt, žaš mundi komast ķ lag af sjįlfu sér viš hinar hoppandi hreyfingar į eftir. Meš flugvélinni veršur aš framkvęma "žriggjapunktalendingu". Hjólin tvö aš framan og stélfjöšrin aš aftan verša aš snerta jöršina samtķmis, ef komast į hjį óžęgilegum höggum og rykkjum. En réttilega framkvęmd žriggjapunktalending krefst samt meiri nįkvęmni en tveggjapunktalending fuglanna, svo aš aš žessu leyti veršur flugmašur žrįtt fyrir allt aš vera fęrari fuglinum.
   Nś veršur aš gera žetta mjög nįkvęmlega, svo aš hęgt sé aš reikna žaš svo, aš ekki muni hįrsbreidd, aš manni takist aš lįta flugvélina renna jafnt nišur į viš og nį nįkvęmlega hinum fyrirhugaša bletti į yfirborši jaršar meš réttum hraša og lįta hana setjast fimlega į žessa žrjį punkta. Sį flugmašur, sem stundar fastar įętlunarflugferšir, kynnist aušvitaš lendingarstašnum vel, og honum lęrist aš hagnżta sér öll žau miš, sem honum koma aš haldi viš aš meta fjarlęgšir og hęš.
   En hann veršur einnig aš taka til greina, aš skyggni og vešurhęš er mismunandi eftir dögum.
   Žess er žvķ ekki aš vęnta, aš flugmašur geti lent į hinum fyrirhugaša bletti, žótt hann hafi flogiš eftir lķnu, sem er rétt śtreiknuš frį fręšilegu sjónarmiši, meš flugvél og buršarfleti ķ slķkum halla, aš hrašinn minnkar jafnt, unz fenginn er hinn įkjósanlegi lendingarhraši. Nżnemanum hęttir til žess aš kippa stönginni of langt til baka ķ lķtilli hęš og hamla meš žvķ of mikiš, žegar hann er aš komast aš lendingarstašnum. Mótstašan eykst žį um of, svo aš flugvélin getur misst svifhraša sinn og dottiš nišur. Žetta getur veriš mjög alvarlegt ķ fįrra metra hęš frį jörš, ef hreyfillinn er ekki ķ stakasta lagi, t. d. ef hann hefir kólnaš um of, mešan į rennifluginu stóš, svo aš hann taki ekki žegar til starfa, žegar gasi er hleypt į hann. Til žess aš hafa vašiš fyrir nešan sig mį byrja heldur of snemma į rennifluginu, sem sé of langt frį lendingarstašnum, og fljśga spottakorn ķ lįréttri stefnu meš jörš og hafa hreyfilinn heldur lengur ķ gangi, ķ žvķ tilfelli aš ekki vęri hęgt aš komast alveg alla leiš įn slķkra rįšstafana.
   Žį er enn fremur til ašferš til aš komast tiltölulega fljótlega og į stuttri vegalengd nokkurn spöl nišur į bóginn meš hringmyndušu renniflugi til hlišar, eša eins og žaš er einnig oršaš, aš stilla flugvélina til bogflugs įn žess aš fljśga bogann. Ķ žessum sķšustu oršum liggur eiginlega skżringin į ašferšinni. Meš stönginni er flugvélinni hallaš til hlišar, eins og mašur ętlaši aš fljśga ķ boga, en žess gętt jafnframt, aš ekkert verši śr žessu meš žvķ aš hreyfa hlišarstżriš til hinnar hlišarinnar. Afleišingin veršur sś, aš flugvélin heldur įfram beint, en liggur žó meš buršarfletina į skį. Viš žaš rennur flugvélin nišur, sker sig svo aš segja į hliš nišur gegnum loftiš.

Var žetta ekki yndislegt?



 © 2001, Hugmót ehf - Allur réttur įskilinn